dinsdag 19 november 2013

Bezoek aan zuster Brigitta:korte bezichtiging kloostergang en kapel

Dinsdagochtend 19 november 2013 heb ik gesproken met zuster Brigitta. Zij ontving mij met koffie en koekjes in het woonhuis van de zuster van de Voorzienigheid. Zij vertelt mij dat de zusters in 1903 hier uit Frankrijk (Ruillé-sur-Loire) zijn aangekomen. Het stichtingsjaar van de zusters is 1806 en de stichter, stichteres zijn  J-J Duja en Z. Rolland du Roscoät. De zusters waren uit Frankrijk verdreven door de anti-claricale wetten van Combes (rond 1900). Hun orde was gericht op apostolaat werk. Opveld zou al als hofstede hebben bestaan in de Middeleeuwen. In 1902 werd het huis door de congregatie gekocht. Daarvoor hadden van 1880-1885 Duitse paters Oblaten het huis bewoond.
In 1903 startten de Zusters van de Voorzienigheid met het onderwijs voor meisjes, waar behoefte aan was. De bevolking steunde de komst van de zusters en verwelkomde hen hartelijk. Zuster Brigitta denkt ook dat de zusters ondersteund werden door de mensen uit Heer, gezien de snelle ontwikkeling van onderwijs in een eigen school op het terrein, waar ook een klein boerderijtje werd gebouwd. Ze laat me oude foto's zien, die in de kloostergang hangen. In 1912 startten zij met het eerste bejaardenhuis, speciaal gericht op de armen en behoeftigen uit Maastricht, die verstoten waren en nergens heen konden. In de bloeitijd van de orde woonden er 60 tot 70 zusters. Wijkverpleging was toen ook een taak van de zusters. Tijdens ons gesprek krijg ik ook informatie over de beelden en de grotten in de tuin.

Het kloostergebouw
Ook het kloostergebouw Opveld  is van zeer grote cultuurhistorische waarde als specimen van een geestelijke ontwikkeling. Het klooster telt 2 bouwlagen, een souterrain en een zolderverdieping. Het dak is een zadeldak met muldenpannen en bakgoten.
Op deze foto zie je de  kloostergang die later tegen de achtergevel van de 18de-eeuwse oostelijke kloostervleugel is aangebouwd. Deze kloostergang zie je vanuit de binnentuin waar de ingang van de kapel ook is. 



De kapel
De kapel uit 1910 is in Neo-Romaanse bouwstijl gebouwd en is van grote cultuurhistorische en architectonische waarde. In architectuurhistorisch opzicht is de kapel zeer zeldzaam, vanwege de bouwstijl, de betrokkenheid van architect Van Kan, de hoge esthetische kwaliteit, het bijzondere materiaalgebruik, de ornamenten en de samenhang tussen de binnen- en de buitenkant.. 
De entree wordt gevormd door een triomfboog. Als je de boog gepassserd bent, zie je de dubbele houten deur van de hoofdingang. Deze 300kg zware deur met gietijzeren beslag is gemaakt door Richard Bogman. Helemaal boven in de top van de voorgevel zie je een terracottareliëf van Onze Lieve vrouw. De gevels bestaan uit ter plekke gebakken veldoven steen die in gevarieerde verbanden zijn gemetseld. Gele en rode veldovensteen zie je bij de vensters en de deurlijsten. Deze kapel is gebouwd door aannemer G.Heutz volgens een ontwerp van architect Theophile van Kan uit Heerlen. De kloosteroverste Zuster Marie-Léonard en de generale oversten waren opdrachtgever. 
Als je de kapel binnengaat overvalt je de serene rust die er heerst. De hoogte van het dak en de glas-in-loodramen zijn opvallend. De ramen hebben prachtige kleuren, gebaseerd op schitterende ontwerpen van Jean van den Rooyen uit Roermond.
In een van  rozetten is de stichteres van de zusters in het midden afgebeeld.
Het interieur is opgebouwd uit betonnen zuilen en mergelblokken, afkomstig uit een mergelgroeve uit de directe omgeving. Het altaar, bestaande uit natuursteen en marmer is in 1952 gemaakt door de Tilburgse edelsmid Hamers. De schilderingen boven het altaar zijn van H. Loontjens uit Maastricht, die ze in 1958 maakte. De kapelbanken zijn eigenhandig gemaakt door de Belgische oorlogsvluchtelingen als uiting van dankbaarheid voor de fijne opvang, verzorging en begeleiding door de zusters.





zondag 10 november 2013

Het klooster en tekenen van de Herfst



Vanuit de Veldstraat kun je de tuin binnenkomen: links van nummer 20 door de poort, of bij Ridderhof.
 Nog enkele foto's: indrukken en details:
Zijaanzicht van het oude klooster, waar nog 3 zusters wonen. Een deel wordt gebruikt door de Democratische school.





De sneeuwbes
 De sneeuwbes is hier overvloedig aanwezig: de donkere plekken onder de hoge bomen worden door de witte "pareltjes" verlicht. Deze bes stelt geen eisen aan de bodem en kan goed tegen luchtverontreiniging en gedijt op allerlei soorten grond. De besjes staan in trosjes. (Symphoricarpos=dichtbijeenstaand en vrucht). Wist je dat de onopvallende bloemen die in juni verschijnen belangrijk voedsel zijn voor bijen?




Doorkijkje op de huizen aan de Veldstraat

Een van de paden in de tuin. Je ziet ook een afscheiding met een jonge meidoorn haag. Pas aangeplant?

 De herfst is goed  zichtbaar:

Elfenbankje






Eikels




Fantastisch om hier rond te struinen!

















Immense beuk als baken


Op zaterdag 9 november loop ik weer rond in de kloostertuin en aan de oostkant valt me de enorme grote beuk op. Er liggen stenen omheen, die je als het ware uitnodigen om plaats te nemen. Het is hier goed toeven. Blijkbaar is het een hangplek voor scholieren die Porta Mosana bezoeken en tussendoor het schoolse leven ontvluchten. Ik zie allerlei rommel liggen: blikjes, plastic zakjes, neergegooid bij de wortels van de beuk.
Als ik er zo onder sta, voel ik me nietig. Wat een reus is het. Hieronder zie je een klein gedeelte van zijn stam. Hoe oud zal hij zijn?



Er is meer vervuiling te ontdekken: ik zie stapels kranten die in de struiken gegooid zijn. Ik veronderstel dat scholieren die een krantenwijk hebben dit gedaan hebben:

Eerste bezoek kloostertuin Op het veld te Heer

Eerste bezoek op 24 oktober 2013


Screenshot ligging kloostertuin zonder nieuwe gebouwen verzorgingstehuis
Tijdens een prachtige herfstdag in oktober 2013 bezoek ik de kloostertuin aan de Veldstraat 20 (zie rode stip) in Heer (Maastricht) voor het eerst. Deze kloostertuin behoorde toe aan de zusters van de Voorzienigheid. Zij hebben het terrein verkocht aan woningcorporatie St. Servatius. Het westelijk deel van het terrein is nu ingericht met gebouwen van het verzorgingshuis Ridderhof. Het plan was om van het overige deel van de kloostertuin een voor ieder toegankelijk park te ontwerpen. Dit plan is nog niet uitgevoerd. 
Het is rond 16.30 uur. Ik loop er rond en wordt aangenaam verrast door de aanblik, het groen en de ongereptheid. De zon schittert tussen de bladeren van de bomen: beuken essen, esdoorns, eiken. Er heerst een serene rust. Er staan huizen omheen (Veldstraat) en een school voor Voortgezet Onderwijs: Porta Mosana. Deze plek wil ik verder ontdekken en in kaart brengen.
Ik zie een kapelletje, prachtige oude bomen, paden , een oude huifkar die geparkeerd staat, een verhoging met grond die hier neergelegd lijkt.